Tại sao cần kiểm soát tâm lý giao dịch thật tốt
Kiểm soát tâm lý giao dịch là một trong những kỹ năng quan trọng nhất trong đầu tư tài chính. Những trader càng lâu năm càng thấm nhuần sự quan trọng của kiểm soát tâm lý giao dịch.
Hầu như ai tham gia vào thị trường cũng biết rằng “mình cần kiểm soát tâm lý giao dịch” và tầm quan trọng của nó, nhưng biết là một chuyện, làm được hay không lại là chuyện khác.
Trong bài viết này, tôi sẽ đưa ra 5 cách giúp bạn kiểm soát tâm lý, cảm xúc khi giao dịch trong thị trường tài chính.
Để thành công trong thị trường tài chính.
Bạn có kiến thức? Chưa đủ.
Bạn có kinh nghiệm giao dịch? Vẫn chưa đủ.
Bạn có một kế hoạch giao dịch thành công? Vẫn không đủ
Bạn phải có cả kỹ năng kiểm soát tâm lý giao dịch của mình.
“Kiểm soát tâm lý là điều không thể thiếu đối với sự thành công trong giao dịch tài chính. Nếu hiểu biết nhiều là đủ, thì ngoài kia đã có rất nhiều người kiếm được tiền.”
Bạn nên nhớ giàu có không dành cho số đông. Và bạn cần phải học hỏi hằng ngày để đạt được mong muốn tự do của mình.
Đã có những lúc tôi cần mẫn giao dịch, kiếm một chút lợi nhuận mỗi ngày và rồi ném hết tất cả qua cửa sổ chỉ trong một đêm, thậm chí chỉ với một vài lệnh giao dịch.
Những lần như vậy, thậm chí tôi còn chưa biết sợ hãi mà ngược lại, còn quyết ăn thua đủ với “Thị Trường”, kết quả thế nào thì hẳn các bạn cũng có thể đoán được.
Luôn dán mắt vào màn hình, theo những lệnh đang giao dịch của mình. Điều đó không chỉ ảnh hưởng đến công việc hàng ngày mà nó còn ảnh hưởng đến sức khỏe, ảnh hưởng đến cuộc sống của rất nhiều.
Đó là một quãng thời gian dài khiến các trader mới vào nghề thấy thật sự mệt mỏi và đánh mất chính mình.
Lúc may mắn, có một vài lệnh thắng và tâm trạng thật dễ chịu. Còn những lúc không may (nhưng sựu thật không phải là do bạn không may mắn), phải đón nhận những lệnh thua liên tiếp khiến bạn luôn trong tình trạng stress, cáu bẳn và chỉ chực chờ bộc phát.
Đến lúc bạn hiểu rằng, để tồn tại trong thị trường tài chính (chứng khoán, hang hóa, Forex, Crypto…) khắc nghiệt này, bạn phải kiểm soát tâm lý để không rơi vào những quyết định giao dịch sai lầm thêm nữa.
Và đây là những điều bạn cần tuân thủ để kiểm soát tâm lý khi giao dịch tài chính.
Nếu đó cũng là vấn đề mà bạn đang gặp phải, bài viết này dành cho bạn.
Tôi đã áp dụng chúng và nhận thấy rõ những sự thay đổi tích cực mà chúng mang lại.
5 phương pháp quan trong để kiểm soát tâm lý giao dịch
1. Khi thị trường không thuận lợi, ngừng giao dịch
Các bạn biết đấy, thị trường tài chính là nơi rất khắc nhiệt, khi bạn không đủ giỏi, số tiền ít ỏ bạn kiếm được có thể mất hết đi (điều tôi từng thấy ở rất nhiều trader). Và thị trường luôn có những thời điểm tốt phủ hợp với hệ thống giao dịch của bạn mang đến cho bạn những khoản lợi nhuận rất tốt.
Nhưng cũng có những thời điểm thị trường đầy song gió, khi đo mọi phân tích của bạn có thể đều không chính xác. Có thể mang đến cho bạn những khoản lỗ to lớn khi bạn cứ cố đi theo thị trường.
Vậy tại sao phải dấn thân vào thị trường khi thị trường không được thuận lợi. Khi những lúc xu hướng của thị trường không rõ rang. Biến động mạnh do một thể chế tài chính nào đấy bất ổn.
Đầu năm 2020 khi đại dịch Corona bùng phát kéo theo hệ lụy thàng loạt thị trường tài chính lao dốc thảm hại. Chỉ số VNI của Việt Nam từ 960 giảm xuống còn 660 điểm, chỉ số DJ của Mỹ từ 29.000 giảm còn 18.000 điểm.
dow jones sụt giảm do covid
Thị trường tài chính luôn phản ứng rất mạnh và nhanh với những biến động của nền kinh tế khiến nhà đầu tư luôn trong trạng thái căng thẳng nến không có kế hoạch kiểm soát tốt rủi ro của mình.
Tới nay thị trường Crypto vẫn luôn bị rung chuyển với những dòng tweet của Elon Musk không còn là điều xa lạ. Đặc biệt là với trader.
Những quyết định và chính sách của Elon khiến thị trường Crypto chao đảo.
Từ quyết định cho phép Bitcoin được dung trong thanh toán mua xe của Tesla đến việc phủ định chứng. Đến những đồng coin DOGE… làm ảnh hưởng rất lớn đến thị trường.
Tóm lại thời điểm bạn cảm thấy khó khan trong việc nhận định xu hướng thị trường, hay có những sự kiện, tin tức tài chính lớn. Thì bạn nên đứng ngoài thị trường, hoặc có chăc là tham gia với số vốn nhỏ nếu mất cũng không sao để thỏa mãn đam mê với thị trường của bạn.
Warren Buffett từng nói: “Tôi không cần nhảy qua hàng rào cao 2 mét, mà tôi chỉ tìm một hàng rào cao 30cm và vượt qua nó”.
2. Ngừng giao dịch khi có 3 lệnh thua liên tiếp.
stop đúng lúc
Đây là cách cực kỳ hữu hiệu để kiểm soát tâm lý trong giao dịch tài chính, giúp giữ cho tâm lý bình tỉnh trở lại.
Tất cả mọi người từng tham gia giao dịch tài chính ít nhiều đã từng gặp chuổi thua liên tiếp. Đơn giản giao dịch tài chính là cuộc chơi xác suất. Cho nên bạn không thể dảm bảo bạn sẽ thắng mãi.
Một hệ thống giao dịch có xác suất chiến thắng 70% dù đã được kiểm chứng trong thời gian dài, cũng không đồng nghĩa bạn không gặp chuổi lệnh thua liên tiếp.
Đơn giản bởi vì đây là cuộc chơi xác suất. Và thứ bạn có thể kiểm soát 100% là kế hoạch, và vốn của bạn.
Dù bạn có được hệ thống giao dịch 70% chiến thắng thì bạn vẫn có 30% lệnh thua. Bạn không thể đảm bảo được rằng chuổi lệnh thua không xảy ra liên tiếp.
Thị trường luôn có những thời điểm khác nhau. Ở thời điểm nào đó thị trường không thuận lợi cho hệ thống giao dịch của bạn khiến bạn nhận chuổi lênh thua và rơi vào khung hoảng.
Việc cần làm của bạn lúc này là rời bỏ thị trường, đi ra ngoài, đi ăn với bạn gái… để lấy lại sự bình tỉnh cần thiết.
3. Tránh dán mắt vào màn hình (kiểm soát tâm lý).
Dán mắt vào màn hình là một thói quen cực kì không lành mạnh của rất nhiều trader, hầu hết mọi người đều mắc phải. Từ newbi cho đến những trader có nhiều năm kinh nghiệm. Gây ra những ảnh hưởng xấu tới tâm lý của bạn.
Hầu hết trader có thói que follow 1 lệnh từ lúc mở lệnh đến khi lệnh được chốt lời hoặc cắt lỗ. Đây là vấn đề tâm lý. Khi chúng ta theo dõi nó, những yếu tố bên ngoài, biến động giá sẽ dễ làm bạn cut lỗ sớm hoặc chốt lời non.
Khi mới tham gia thị trương, tôi có thói quen theo dõi lệnh bất cứ khi nào có thể. Khi lệnh có lãi, tâm lý thoải mái. Nhưng khi lệnh thua hay không đi theo dự đoán thì cảm xúc tâm lý rất sợ hải.
Vậy việc theo dõi lệnh có làm bạn giao dịch tốt lên không?
Câu trả lời hiển nhiên là KHÔNG.
Có số ít trường hợp bạn cần can thiệp vào lệnh đang giao dịch khi nhận thấy có biến động của thị trường bởi tin tức rất mạnh.
Còn hầu hết các trường hợp còn lại bạn không nên can thiệp vào lệnh mà bạn đang giao dịch.
Việc luôn dán mắt vào chart sẽ khiến tâm lý của bạn trở nên bất an, nóng ruột và muốn can thiệp vào lệnh giao dịch của bạn.
Khi thị trường diễn ra đúng hướng, nếu có tín hiệu cho thấy đảo chiều thì việc chốt lời sớm có để bảo toàn lợi nhuận là điều đúng đắn. Tuy nhiên nếu phải thường xuyên làm như vậy thì bạn nên xem sét lại hệ thống giao dịch hoặc tâm lý của bạn.
Hầu hết lần chốt lời non đều khiến bạn hối tiếc ngay sau đó vì thị trường chạy như target ban đầu của bạn.
Nếu việc bạn chốt non là hợp lý thì việc dời stop loss là sai lầm.
Vì khi bạn dời stop loss là bạn đã sai ngay từ khi bạn vào lệnh, việc dời stop loss là bạn đang không cấp nhận sai lầm của bạn. có thể làm bạn mất đi tất cả lợi nhuận thậm chí là số vốn mà bạn tích cóp.
Vì vậy lời khuyên ở đây là bạn dừng dán mắt vào màn hình. Hãy tận hưởng cuộc sống với bạn gái, vợ, con… ngoài kia còn nhiều điều thú vị cho bạn tận hưởng chứ không chỉ là cảm xúc đằng sau đường giá.
Khi bạn đặt lệnh đã có đầy đủ SL hay TP cho bạn, việc còn lại là của thị trường. Vậy thôi
4. Quản lý vốn thật tốt (kiểm soát tâm lý).
Nếu bạn có 10000Usd trong tài khoản giao dịch, 1 lênh lỗ mất 1000Usd có làm tâm lý bạn lo lắng đến mất ăn mất ngủ không.
Còn nếu bạn có 10000Usd mà mỗi lệnh bạn mất 100, 200Usd thì tâm lý bạn có lo lắng hay không.
Tôi cá trong trường hợp 1 bạn không thể nào ngủ được còn trong trường hợp 2 tâm lý bạn cũng sẽ bình thản tiếp nhận, Vì đây là trò chơi xác suất cho nên lênh của bạn luôn có thắng có thua, Bạn sẽ quen với điều đó.
Khi bạn đặt cược quá nhiều vào 1 lệnh giao dịch, bạn sẽ chẵng thể nào ngồi yên mà không biết diễn biến của nó đang như thế nào. Điểu đó khiển trang thái tâm lý của bạn luôn ở trong tinh trạng căng thẳng.
Chỉ cần giảm khối lượng xuống đến khi nếu lệnh của bạn thua thì số tiền mất trong một con số hợp lý, thì lúc đó dù lệnh của bạn có đi về đâu thì bạn cũng còn ảnh hưởng.
Và bạn sẽ thấy khi không còn qua tâm quá nhiều vào thị trường thì kết quả giao dịch của bạn sẽ được cải thiện.
Đa số các trader chuyên nghiệp luôn quản lý vốn bé hơp 2% tài khoản cho mỗi lệnh thua lỗ. Điều này cũng đươc nhắc đến trong những cuốn sách nổi tiếng như “Trading for living-Alexander Elder” hay “Cách tư duy và Giao dịch như một nhà vô địch chứng khoán – Mark Minervini”.
Một hệ thống giao dịch với xác suất chiến thắng 70%. Bạn đặt cược với mức quản lý vốn 2% cho mỗi lệnh thua và 5% cho mỗi lệnh thắng. Mỗi năm bạn thực hiện trung bình 20 giao dịch thì.
Bạn sẽ thu về mức lợi nhuận là: (14×5%) – (6×2%) = 58%/năm.
Đây là con số lợi nhật rất tuyệt với. Việc của bạn là phải học cách duy trì sự ổn định qua các năm.
Vì cậy bạn cần tối ưu hệ thống giao dịch của mình để tăng xác suất chiến thắng và tỷ lệ R:R kết hợp với quản lý vốn chặt chẻ. Lúc đó tâm lý bạn sẽ thảo mái với bất kỳ diễn biến nào của thị trường.
5. Ngừng giao dịch khi có chuỗi lệnh thắng liên tiếp.
Việc có những chuổi lênh thắng trong giao dịch với một hệ thống giao dich đủ tốt có thể hay xay ra cho bạn.
Trái việc với những lệnh thua đây là việc đáng mừng cho trader.
Có thể hệ thống giao dịch của bạn đang trở nên hoàn thiện hơn hoặc cũng có thể bạn đang gặp may vì thị trường ở giai đoạn này ủng hộ bạn.
Dù thế nào đi nữa, bạn nên nghĩ theo chiều hướng thứ 2.
Việc thắng nhiều lệnh liên tiếp chắc chắn là chuyện vui. Nhưng chuyện vui đó thường mang đến xáo trộn trong tâm lý giao dịch của bạn.
Chuỗi lệnh thắng liên tiếp khiến bạn cảm thấy chủ quan, tự mãn về trình độ bản thân, về hệ thống giao dịch tốt nhất thế giới.
Để rồi một cách vô thức, bạn dễ dàng giảm mức độ cẩn thận và tăng mức độ rủi ro trong những lệnh tiếp theo với kỳ vọng sẽ thắng lớn.
Nhưng đời không như là mơ! Thị trường đang bẩy bạn để bạn buông lỏng cảnh giác. Để rồi một con sóng ngược với lựa chọn của bạn và mang đi tất cả số lãi và thậm chí vốn củ bạn.
Khi bạn đang quen với việc có những lệnh thắng, thật khó để chấp nhận một lệnh thua đặc biệt với một lệnh thua với khối lượng lớn.
Khi giá bắt đầu chạy ngược hướng, bạn rất dễ dời stop loss thậm chỉ bỏ luôn stop loss với tâm lý quyết không chịu thua thị trường.
Thị trường chống lại nhận định của bạn với xu hướng rất mạnh mẽ. Lẽ ra bạn đã nhìn thấy xu hướng mới của thị trương và chấp nhận khoản lỗ để thoát khỏi vị thế. Nhưng lần này bạn quyết ăn thua đủ với thị trường. Cho đến khi số lỗ vượt qua mức chịu đựng của bạn và bạn thoát ra khỏi vị thế với số tiền ít ỏi còn lại trong tài khoản.
Vậy là chỉ với một lệnh lỗ này đã cuốn bay hết lợi nhuận mà tôi kiếm được từ chuỗi lệnh thắng trước đó.
Bạn thấy đấy, chỉ vì thiếu kiểm soát tâm lý và để cảm xúc xen vào quyết định giao dịch khiến cho kết quả cuối cùng trở nên tồi tệ.
Bởi vậy, khi bạn có một chuỗi lệnh thắng liên tiếp, bạn càng phải thận trọng hơn trong những lệnh giao dịch tiếp theo cả về điều kiện giao dịch lẫn khối lượng vào lệnh.
Với chuỗi lệnh thắng đó, bạn đã thu được một khoản lợi nhuận đáng kể, thậm chí là vượt cả mục tiêu lợi nhuận hàng tháng.
Vì vậy, tốt hơn hết là bạn nên giảm khối lượng giao dịch xuống hoặc kết thúc phiên giao dịch và tận hưởng cuộc sống bên gia đình.
